Kitoblar

PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR VA PEDAGOGIK MAHORAT

Mazkur o‘quv qo‘llanma xalq ta’limi sohasida xizmat ko‘rsatgan fan aibobi N.N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo'lib, oliy maktab o'qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi. 0 ‘quv qo‘llanmada «Kadrlar tayorlash milliy dasturi»dagi vazifalardan kelib chiqib oliy maktabda ta’lim jarayoni tahlil qilingan. Ta’limning mohiyati, tamoyillari va mazmuni asosiy nazariyalari ko‘rib chiqilgan. Oliy maktabda o‘qishni tashkil qilish shakllari va metodlariga zamonaviy talablar hamda talabalaming bilim olish faoliyatlari o‘rganiladi. Pedagogik texnologiyalar ilmiy-nazariy asoslariga alohida e’tibor qaratiladi, ishlab chiqilgan pedagogik texnologiyalar beriladi. Pedagogik texnologiyalami amaliyotda aniq foydalanish o‘qituvchining pedagogik mahorati bilan bog‘lanadi. Pedagogik mahorat asoslari, o‘qituvchining pedagogik faoliyati turlari, pedagogik munosabat va pedagogik madaniyat masalalari ochib beriladi. Oliy maktab magistraturasining barcha ixtisosliklari uchun tavsiya etilgan.

PEDAGOGIK KONFLIKTOLOGIYA

Mazkur o‘quv qo‘llanma oliy ta’lim muassasalarining pedagogika va psixologiya yo‘nalishida ta’lim oluvchi bakalavT va magistrantlar, shuningdek barcha pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanuvchi nmtaxassislar uchun mo4jallangan. Kitobda pedagogikaning yangi sohalaridan bin - pedagogik konfliklologiya fanining shakllanishi, uni o‘rganishning o‘ziga xos xususiyatlari, pedagogik konlliktologiyaning asosiy tushunchalari, yechimlari va ulaming tasnifi kabi masalalar yoritilgan. Ushbu o‘quv qo‘llanraani yozishdan asosiy maqsad - yoshlarga hayotdagi konfliktlar bo‘yieha keng nazariy va amaliy biliinlai berish orqali uiami jamiyatda mustaqil va faol fuqaro sifatidagi ishtiroki uchun zainin yaratishdan iborat

PEDAGOGIK MAHORAT

Ushbu darslikda muallif hozirgi kunda "Pedagogik mahorat” fanida erishilgan eng so‘nggi yutuqlar nuqtai nazaridan yondashgan. 0 ‘qituvchilik kasbi - hamisha navqiron kasb sifatida e’zozlanib kelindi. Shuning uchun ushbu kasbiy faoliyatning ilmiy - nazariy va amaliy - metodik asoslari yildan yilga o‘z xususiyatlarini boyitib bormoqda. Darslikda '‘Pedagogik mahorat” fanining nazariy va metodologik asoslariga, mazmuni, fimksiyasi, tarkibiy qismiariga. ularning vazifalariga jiddiy e’tibor berilgan. Shu bilan birga, o‘quv-tarbiyaviy jarayonni boshqanshda o‘qituvchilar va tarbiyachilaming o4z kasbiga milliyma'naviy jihatdan munosabati qanday bo‘lishi kerakligi yoritilgan. Darslikda ta’lim muassasalarida pedagogik faoliyat olib borayotgan o‘qituvchilarga, tarbiyachilarga. pedagogik faoliyatga tayyorlanayotgan talabalarga kasbiy pedagogik mahoratni egallash hamda uni uzluksiz takomillashtirib borish to‘g ‘risida har tomonlama mukammal tavsiyalar berilgan.

PEDAGOGIK DIAGNOSTIKA VA KORREKSIYA

Mazkur darslikda pedagogik diagnostikaning nazariy va amaliy asoslari, rivojlanish tarixi, metodlari, korreksion faoliyatning asosiy tamoyillari, bosqichlari hamda metodlarining kognitiv tavsifi xususida so‘z yuritilgan. Shuningdek, o‘quv jarayonini tashxislashning o‘ziga xos jihatlari, o‘quvchilarning aqliy rivojlanganlik, axloqiy tarbiyalanganlik hamda kasbga yo‘naltirilganlik darajasini tashxislash, tashxislash yordamida sinf (guruh) jamoasi va oilaning tarbiyaviy imkoniyatlarini baholash, shuningdek, tashxislash orqali uzluksiz ta’limda tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishning empirik asoslari ko‘rsatib berilgan. Darslik respublika o‘qituvchilar, pedagog xodimlar, oliy ta’lim muassasalarining talabalari, ilmiy tadqiqotchilar, xususan, magistrantlar hamda pedagogik diagnostika masalalariga qiziqqan shaxslar uchun mo‘ljallangan.

PEDAGOGIK MAHORAT

Ushbu darslikda muallif hozirgi kunda “Pedagogik mahorat” fanida erishilgan eng so‘nggi yutuqlar nuqtai nazaridan yondashgan. O‘qituvchilik kasbi – hamisha navqiron kasb sifatida e’zozlanib kelingan. Shuning uchun ushbu kasbiy faoliyatning ilmiy – nazariy va amaliy – metodik asoslari yildan yilga o‘z xususiyatlarini boyitib bormoqda. Darslikda “Pedagogik mahorat” fanining nazariy va metodologik asoslariga, mazmuni, funksiyasi, tarkibiy qismlariga, ularning vazifalariga jiddiy e’tibor berilgan. Shu bilan birga o‘quv–tarbiyaviy jarayonni boshqarishda o‘qituvchilar va tarbiyachilarning o‘z kasbiga milliy– ma’naviy jihatdan munosabati qanday bo‘lishi kerakligi yoritilgan. Darslikda ta’lim muassasalarida pedagogik faoliyat olib borayotgan o‘qituvchilarga, tarbiyachilarga, pedagogik faoliyatga tayyorlanayotgan talabalarga kasbiy pedagogik mahoratni egallash hamda uni uzluksiz takomillashtirib borish to‘g‘risida har tomonlama mukammal tavsiyalar berilgan.

UMUMIY PEDAGOGIKA NAZARIYASI VA AMALIYOTI

Mazkur darslik pedagogika ta’lim sohasi bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun mo‘ljallangan boiib, u o‘z ichiga pedagogikaning uchta - pedagogika nazariyasi, pedagogika tarixi va pedagogik mahorat kurslarini qamrab olgan. Darslik pedagogika sohasining bakalavriat ta’lim yo‘nalishi DTS, o‘quv reja va o‘quv dasturlari asosida yozilgan.

UMUMIY PEDAGOGIKA

Ushbu o‘quv qoilanmada pedagogika tarixi fanining umumiy asoslari, predmeti, maqsad va vazifalari, ilmiy tadqiqot metodlari va manbalari, bos hqa fanlar bilan aloqadorligi, sh uningdek, qadimgi Yunoniston, Rim, Xitoy, Hindiston, Turon, Movarounnahr, Turkiston va mustaqillik yillarida O‘zbekistonda taiim-tarbiya va pedagogik fikrlar taraqqiyoti tarixi hamda jahonda rivojlangan mamlakatlar taiim-tarbiya tizimi bilan bogiiq pedagogik bilim asoslari batafsil yoritilgan. Mazkur o‘quv qoilanma iqtisodiy Oliy o‘quv yurtlariuing barcha bakaiavriat va magistrlik yo‘nalishlari talabalari, o‘qituvchilari hamda ilmiy tadqiqotchilari uchun moijallangan.

УМУМИЙ ПЕДАГОГИКА НАЗАРИЯСИ ВА АМАЛИЁТИДАН ЛАБОРАТОРИЯ МАШГУЛОТЛАРИ

Мазкур кулланма умумий педагогика назарияси ва амалиёти фанининг педагогика назарияси курсидан лаборатория машгулот- ларини ташкил этиш ва у тк ази ш н и н г амалий-технологик жихдт- ларига багишланган булиб, унда лаборатория машгулотларини ташкил этишнинг мазмуни, узига хосликлари ва технологияси ёритиб берилган. Ь^улланма педагогика олий таълим муаесасалари профессор- укитувчилари ва талабалари учун мулжалланган. Шунингдек, маз­ кур кулланмадан педагогика сохасида фаолият юритувчи барча мутахассислар фойдаланишлари мумкин

PEDAGOGIKA

Darslik pedagog kadr tayyorlashga qaratilgan ta Tim yo ‘nalishlariga mo ‘Ijallangan, unda pedagogika fanining asoslari, maqsad, vazifalari, tadqiqot metodlari, didaktika va tarbiya nazariyasining umumiy mazmuni (chunonchi, tam oyil, shakl, m etod va vositalari, ijtimoiy tarbiya turlari, ularning о ‘ziga xos jih atlari, sam arali tashkil etish omillari, О ‘zbekiston Respublikasi uzluksiz ta Tim tizimi, ta 'lim muassasasi menejmenti, shuningdek, korreksion (maxsus) pedagogikaning mohiyatlari) xususida so ‘z yuritiladi

PEDAGOGIKA TARIXI

PEDAGOGIKA NAZARIYASI

PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR VA PEDAGOGIK MAHORAT

Mazkur darslik iqtisodiyot oliy o‘quv yiirtlarining davlat ta’lim standartlari va “Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat” kursining namunaviy o'quv dasturiga muvofiq ravishda yaratildi. Unda pedagogik texnologiya asoslari, uning tarkibi, tuzilishi, vazifalari va unga bo‘lgan zamonaviy yondashuvlar hamda nndan amalda foydalanishga doir tavsiyalar bayon qilingan. Darslikdan oliy o‘quv yurtlarining talabalari, shuningdek, professoro‘qituvchilar hamda ta’lim texnologiyalari va o‘qitish metodikasi bo‘yicha shug'ullanayotgan tadqiqotcliilar foydalanishlari mumkin.

Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat

PEDAGOGIK TEXNOLOGIYA

Pedagogik texnologiyadan tayyorlangan mazkur o`quv qo`llanma o`zida shu moduldan ma`ruzalar matni, amaliy mashg`ulotlar ishlanmasini mujassamlashtirgan bo`lib, oily ta`lim talabalari, o`qituvchilari uchun mo`ljallangan. O`quv qo`llanmada pedagogik texnologiya fanining maqsadi va vazifalari, ilmiy-tadqiqot metodlari, dolzarb muammolari, ta`lim-tarbiya jarayonida pedagogik texnologiya metodlaridan foydalanish istiqbollari va muammolari, pedagogik texnologiyaning darajalari, tuzilishi va nazariy asoslari, o`quvchi shaxsi ta`lim jarayoning obyekti va subyekti sifatida, pedagogik jarayon tizim sifatida, pedagogik texnologiyaning asosiy belgilari va tasnifi, pedagogik texnologiya turlari, ta`lim oluvchilar tomonidan bilim, ko`nikma va malakalarni o`zlashtirish darajalari, ularga erishishning maqsad va natijalarini shakllantiriash va talabalarning o`quv yutuqlarini nazorat qilish, ta`limni tashkil etish shakllariining mohiyati, mazmuni, guruxlarni shakllantirish tamoyillari, ta`lim texnologiyasida o`qitish metodlarining o`rni, ahamiyati, tasniflanishi va ularni tanlash omillari, “keys-stadi” tushunchasining mohiyati, kelib chiqish tarixi, tipologiyalari va “keys-stadi” texnologiyasini tuzilishi, “hamkorlik pedagogikasi” texnologiyasi, uning mazmuni va o`ziga xosliklari, loyixa” tushunchasining mazmuni, mohiyati, loyixaviy ta`limning o`ziga xosliklari, o`quv loyixasi tushunchasi va “loyixa” texnologiyasini ishlab chiqish qoidasi, tabaqalashtirilgan va individual ta`lim texnologiyasi, axborot texnologiyalari va ta`limning jamoaviy hamda guruxiy texnologiyasi, insonparvarlik pedagogikasi, tarbiya san`ati va tenologiyasi, yaxlit yondashuv va tarbiyaviy ish kabilar yoritilgan. O`quv qo`llanmadan umumiy o`rta ta`lim muassasalari, oily va o`rta maxsus ta`lim muassasalari pedagog xodimlari, tadqiqotchi-izlanuvchilar ham foydalanishi tavsiya etiladi.

PEDAGOGIK PSIXOLOGIYA

O'zbekistonda ta’lim sohasini isloh qilishning asosiy omШaгidan biri shaxs manfaati va ta’lim ustuvorligidir. Bu omil davlatimizning ijtimoiy siyosatini belgilab berganligi tufayli ta’limning yangi modeli yaratildi. Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan bu modelni amalga oshirish bilan hayotimiz jabhalarida ro‘y beradigan “portlash effekti” natijalari ro‘yirost ko‘rsatib berildi, ya’ni: — ijtimoiy-siyosiy iqlimga ijobiy ta’sir qiladi va natijada mamlakatimizdagi mayjud muhit bilan o‘zgartiradi; — insonning hayotdan o‘z o‘mini topish jarayoni tezlashadi; — jamiyatda mustaqil fikrlovchi erkin shaxsning shakllanishiga olib keladi; — jamiyatimizning potensial kuchlarini ro‘yobga chiqarishda juda katta ahamiyat kasb etadi; — fuqarolik jamiyati qurilishini ta’minlaydi, model vositasida dunyodan munosib o‘rin olishga, o‘zbek nomini yanada keng yoyib tarannum etishga erishiladi. “Portlash effekti” sari shijoat bilan qadam tasWash, yo'llarda uchraydigan qiyinchiliklami bosqichma-bosqich va izchil hal etish masalalari nafaqat pedagog nazariyachi va amaliyotchilarni junbushga keltiradi, balki jamiyatimizni to‘liq pedagoglashtirish muammosini ijtimoiy buyurtma sifatida keltirib chiqaradi. Demak, jamiyatimizning har bir fuqarosini tarbiya asoslari bilan tanishtirish, yosh avlodni barkamol inson qilib voyaga yetkazish jarayonini yangi pedagogik “qurol” va vositalar bilan ta’minlash davr taqozosidir. Ushbu aytilgan fikr va tamoyillardan kelib chiqqan holda biz pedagoglar oldida ta’lim-tarbiya jarayonini texnologiyalashtirish, diagnostikalash, korreksiyalash va shular asosida uzluksiz metodik xizmatni joriy etishni taqozo etadi. Ushbu o‘quv qo‘llanma yuqoridagi ishlami bajarishga xizmat qiladi, degan umidda tuzildi. Fikr va mulohazalaringizni kutamiz

PEDAGOGIK DIAGNOSTIKA VA KORREKTSIYA

M azkur darslik pedagogika oliygohlari 5A 110901 - “Pedagogika nazariyasi va tarixi" ixtisosligi bo 'yicha tahsil olayotgan magistrantlar uchun mo ’Ijallangan bo 'lib, О ’zbekiston Respublikasi oliy ta ’lim davlat standartlah asosida tuzilgan. Unda ixtisoslik fam «Pedagogik diagnostika va pedagogik korreksiya» bo'yicha o ’quv rejada ko'rsatilgan «Pedagogik diagnostikaning ilmiy-nazariy asoslari«, «Pedagogik diagnostika o'tkazish yo'IIari va keng qo'llaniladigan metodlari», “Umumiy o'rta t a ’lim maktablarida pedagogik tashxis qilishning mazmuni», «Korreksion tadbirlar»ga xos hamda turli pedagogik treninglam i о ’tkazish bo 'limlariga monand mavzular kiritilgan

MAXSUS PEDAGOGIKA (Surdopedagogika)

Mazkur o‘quv qo‘llanma 5111900 – «Defektologiy» ta’lim yo’nalishi bo‘yicha Oliy ta’lim o‘quv muasasasida tahsil oluvchi talabalar uchun mo’ljallangan bo‘lib, «Maxsus pedagogika» fani namunaviy dasturi asosida yaratilgan. O‘quv qo‘llanmada surdopedagogika fanining umumiy asoslari; surdopedagogikaning rivojlanish tarixi; eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalarning psixologogik-pedagogik tasnifi; kar bolalar va zaif eshituvchilar maktabi didaktikasi ;eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalar tarbiyasi nazariyasi; eshitishda nuqsoni bo‘lgan bolalar ta’lim tizimida koxlear implantasiya ahamiyati masalalari yoritilgan. O‘quv qo‘llanma 8 bo‘bdan iborat. O‘quv qo‘llanmaning barcha bo’blarida ko‘tarilgan masalalar eshitishda nuqsoni bo‘lgan o’quvchilarning nutqiy rivojlanishidagi o’ziga xos xususiyatlar hisobga olgan holda korreksion yo’nalishda tashkil etilishi yoritilgan. Qo‘llanma maxsus pedagogika sohasida olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarida qo‘shimcha manba sifatida foydalanilishi mumkin.

UMUMIY PEDAGOGIKA

Mazkur o‘quv qo‘llanma nopedagogik oliy ta'lim muassasalarida tahsil oluvchi bakalavrlarga mo‘ljallangan bo‘lib, amaldagi Na'munaviy dastur (2015)asosida yaratilgan va ikkinchi marotoba nashrga tayorlangan. Unda O‘zbekiston Respublikasida uzluksiz ta'lim tizimini rivojlantirishning konseptual asoslari, tarbiya nazariyasi, didaktika, elektron pedagogika, ta'lim menejmenti, ta’lim muassasasini boshqarishning umumiy asoslari hamda pedagogik mahoratga oid mavzular o‘z ifodasini topgan.

UMUMIY PEDAGOGIKA

D arslik pedagog kadr tayyorlashga qaratilgan ta ’lim yo'nalishlariga m o ‘ljallangan, unda pedagogika fanining asoslari, m aqsad, vazifaiari, tadqiqot m etodlari. didaktika va tarbiya nazariyasining um um iy m azm uni (chunonchi, tam oyil, shakl, m etod va vositalari, ijtim oiy tarbiya turlari, ularning o ‘ziga xos jihatlari, sam arali tashkil etish om illari, 0 ‘zbekiston R espublikasi uzluksiz ta ’lim tizim i, pedagogika tarixi va pedagogik m ahorat, ijtim oiy pedagogika va m aktabshunoslik xususida so ‘z yuritiladi. D arslik oldingi yaratilgan darslikning m azm un-m ohiyatidan tubdan farq qilib, uni tayyorlashda xorjiy adabiyotlar (M ichael U ljens. School D idactics and Learning: A School D idactic M odel Fram ing an A nalysis o f Pedagogical Im plications o f Learning T heory, 2008-y, C urriculum , cultural traditions and pedagogy: understanding the w ork o f teachers in England, France and G erm any (2012). K enklies, K. (2012). "Pedagogy and Practice: T eaching and L earning in Secondary Schools. U sing T echnology w ith C lassroom Instruction That W orks, 2nd Edition 2nd Edition, IC T in Prim ary Education A nalytical survey. U N E SC O Institute for Inform ation T echnologies in Education A uthors:Ivan KalaS and others, 2010-y, M . D. R oblyer, Integrating E ducational Technology into T eaching (5th Edition) 5th E dition) m anbalaridan foy dal anil gan. D arslik O liy va o ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi tasdiqlagan nam unaviy dastur talablariga m uvofiq yaratildi. D arslikdan pedagogika, shuningdek, m uayyan m avzulam i o ‘rganishda nopedagogik y o ‘nalishda faoliyat olib borayotgan oliy o ‘quv yurtlari, o ‘rta m axsus, kasbhunar ta ’limi m uassasalarining pedagog xodim lari, talabalar ham da ilm iy izlanuvchiiar foydalanishlari m um kin.

UMUMIY PEDAGOGIKA

M azkur darslik O 'zb ek isto n respublikasi oliy va o 'rta m axsus ta'lim vazirining 2020 yil 2 m artdagi “ O 'zb ek isto n Respublikasi Prezidentining 2020 yil 27 fevraldagi «Pedagogika ta ’lim sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to ’grisida"gi P Q -4623-son qarori” ijrosini ta ’m inlash to ’g ’risidagi 155- son bo’rugida belgilangan vazifalar ijrosini ta ’m inlashga m o’ljallangan. U nda O 'zb ek isto n R espublikasida u zluksiz ta'lim tizim ini rivojlantirishning konseptual asoslari, tarbiya nazariyasi, didaktika, pedagogika tarixi, ta'lim m enejm enti, ta 'lim m uassasasini boshqarishning um um iy asoslari ham da pedagogik m ahoratga oid m avzular o 'z ifodasini topgan. D arslikdagi 1-7 m av zu lam i p ro fesso r Sh.A. A bdullayeva, 8 -11-m avzulam i dotsent H .C h.N usratova, 12-15- m avzularni F. A .A bdullayev, 15-18-m avzularni A .B .T o ’rayevlar tayyorlagan.